02 Samhain 2017
Inniu (Déardaoin an 2 Samhain), d’fhoilsigh an Phríomh-Oifig Staidrimh (CSO) an tuarascáil Daonáireamh 2016: Próifíl 9 - Sláinte, Míchumas agus Cúramóirí. Léirítear sa tuarascáil gur mheas 87.0% den pobal go raibh an tsláinte “an-mhaith” (59.4%) nó “go maith” (27.6%) acu. Chuir 643,131 duine, is é sin, 13.5% den bpobal, in iúl go raibh siad faoi mhíchumas, agus tháinig méadú 8,151 (4.4%) ar an líon cúramóirí (daoine a thugann cúnamh go rialta agus gan pá do chara/ball den teaghlach), suas go 195,263.
Thug Deirdre Cullen, Staitisteoir Sinsearach, an tuairim seo a leanas: “Ba é Daonáireamh 2016 an dara daonáireamh inar iarradh ar phobal na hÉireann a sláinte féin a mheas. Mar sin is féidir linn comparáidí a dhéanamh thar tréimhse ama anois. Lena chois sin tugtar mionsonraí agus mionanailís orthu siúd faoi mhíchumas. Ag an am céanna déantar iniúchadh ar na hathruithe maidir le cúramóirí; féachtar ar cheisteanna ar nós próifíl aoise agus inscne cúramóirí, ar líon na gcúramóirí i ngach contae agus ar líon na n-uaireanta cúraim a thugtar.”
Tá fáil ar thuarascáil an lae inniu ar shuíomh gréasáin na hOifige anseo: Daonáireamh 2016: Próifíl 9 - Sláinte, Míchumas agus Cúramóirí
Sláinte
Sláinte ghinearálta
In 2016 mhothaigh 87.0% den bpobal go raibh an t-sláinte go maith nó go han-mhaith acu. Laghdú beag ab ea é seo i gcomparáid le 2011, tráth a mheas 88.3%. an rud céanna. Mheas 59.5% d’fhir go raibh an t-sláinte go han-mhaith acu i gcomparáid le 59.3% de mhná. Lena chois sin taispeánann torthaí an daonáirimh go soiléir go mbíonn an t-sláinte ghinearálta ag dul in olcas le haois; bhí an t-sláinte go han-mhaith ag 79% de dhaoine idir 15-19 d’aois i gcomparáid le 58.6% díobh siúd idir 40-44 bliana d’aois agus 31.3% díobh siúd idir 65 - 69 bliana d’aois.
Stádas sláinte de réir contae
Chuir 89.9% de dhaoine i nDún Laoghaire-Rath an Dúin in iúl go raibh an tsláinte go han-mhaith/go maith acu. Ba é seo an céatadán is airde sa tír. Sa dara háit bhí an Mhí (89.6%) agus Cill Dara agus Contae Chorcaí (89.5%). Bhí an céatadán ab ísle i gcathair Bhaile Átha Cliath le 82.8% agus bhí Cathair Chorcaí agus An Longfort sa dara háit agus sa tríú háit ab ísle le 83.6% agus 85.3% faoi seach.
Míchumas
Méadú tagtha ar líon na ndaoine faoi mhíchumas
Tháinig méadú 47,796 duine ar an líon daoine faoi mhíchumas idir 2011 agus 2016, rud a chiallaíonn go raibh 643,131 duine faoi mhíchumas i mí Aibreáin 2016. Ba ionann sin agus 13.5% den bpobal. Bhí 331,551 bean (51.6%) agus 311,580 fear (48.4%) faoi mhíchumas. I measc na ndaoine faoi bhun 20 bliain d’aois tháinig méadú 11,828 duine (15.6%) orthu siúd faoi mhíchumas ó 2011. Ba ionann é seo agus ráta míchumais 6.7% sa ghrúpa seo (ardú ó ráta 6% in 2011).
Aois, inscne agus próifíl gheografach
Bhí oiread is duine i ngach deichniúr faoi bhun 45 bliain d’aois faoi mhíchumas agus d’ardaigh an ráta seo go 20% i measc an daonra faoi 60 bliain d’aois. Tháinig méadú géar ar ráta na ndaoine faoi mhíchumas os cionn 70; bhí míchumas ar 27.7% de mhná darb aois 70-74. Ag an am céanna tháinig méadú 73.3% ar líon ráta na mban darb aois 84 bliana agus os a cionn go 73.3%.
Bhí míchumas níos coitianta i measc fireannach i ngach catagóir aoise suas go 24 bliana d’aois. Shroich sé a bhuaic san aoisghrúpa 5-9 mbliana, grúpa ina raibh beagnach dhá oiread an líon buachaillí faoi mhíchumas (14,964) i gcomparáid leis an líon cailíní (7,887). Is i gcathracha a bhí an ráta ba mhó de dhaoine faoi mhíchumas. Ag leibhéal na n-údarás áitiúil, bhí an ráta ab airde daoine faoi mhíchumas i gCathair Chorcaí (18.1%). Áiríodh an trí ráta ba lú daoine cónaitheach faoi mhíchumas i bhFine Gall (10.8%), sa Mhí (11.6%) agus i Muineachán (11.8%).
Cineálacha míchumais
Idir 2011 agus 2016 tháinig méadú ar líon na ndaoine faoi mhíchumais éagsúla i ngach catagóir; tháinig an t-athrú ba mhó (+27,511) orthu siúd ar a bhfuil riocht síceolaíoch nó tochtach go 123,515 in 2016, méadú 28.7%. Tháinig méadú 6.0%, suas go 54,810, orthu siúd ar a bhfuil mórlagú amhairc.
Socruithe maireachtála
Bhí 112,904 duine faoi mhíchumas (19.3%) ag maireachtáil ina n-aonair i líonta tí príobháideacha i mí Aibreáin 2016. Bhí 61,756 duine díobh seo (54.7%) 65 bliana d’aois nó os a cionn.
Bhí 44,531 duine faoi mhíchumas (6.9%) ag maireachtáil in áitribh chomhchoitinne i mí Aibreáin 2016. Áiríodh orthu seo 19,015 fireannach agus 25,516 baineannach. Laghdú beag ab ea seo i gcomparáid le 2011, tráth a raibh 44,952 duine ag maireachtáil in áitribh chomhchoitinne.
Oideachas agus Fostaíocht
Bhí gnóthachtáil oideachais i measc daoine faoi mhíchumas i bhfad níos ísle ná mar a bhí sé i measc an phobail i gcoitinne ag gach leibhéal. Den ghrúpa daoine idir 15 agus 50 bliana d’aois (san áireamh) bhí bunoideachas ar a mhéid ag 13.7% , é sin i gcomparáid le 4.2% den bpobal i gcoitinne. Ar an taobh eile den scéal, bhí oideachas tríú leibhéil bainte amach ag 37.0% de dhaoine faoi mhíchumas i gcomparáid le 53.4% den daonra uilig idir 15-50 bliain d’aois.
Bhí 176,445 duine faoi mhíchumas sa lucht saothair, ionann le ráta rannpháirtíochta 30.2% sa lucht saothair. Ráta 61.4% a bhí ann don daonra iomlán.
Díobh siúd faoi mhíchumas in aois 15 bliana agus os a cionn i mí Aibreáin 2016 (584,045 duine) ní raibh ach 22.3% (130,067) ag obair, i gcomparáid le 53.4% den bpobal i gcoitinne san aoisghrúpa sin. Den bpobal iomlán a bhí ag obair bhí 6.5% faoi mhíchumas.
Ba é 26.3% an ráta dífhostaíochta i measc daoine faoi mhíchumas, níos mó ná dhá oiread an ráta 12.9% den bpobal i gcoitinne.
Cúramóirí
Níos mó cúramóirí mná ná cúramóirí fir
I mí Aibreáin 2016 ba mhná iad 118,151 (60.5%) den 195,263 cúramóir sa tír agus ba fhir iad 77,112 cúramóir. Áirítear sna figiúirí sin 3,800 páiste faoi bhun 15 bliana d’aois ag tabhairt cúraim. Ba ionann sin agus 1.9% de chúramóirí uile.
Próifíl aoise cúramóirí
Bhí breis is leathchuid de chúramóirí uile (52.7%) idir 40 agus 59 mbliana d’aois ach bhí an chuid ba mhó de chúramóirí in aon aoisghrúpa 50 - 54 bliana. Ba ionann sin agus 28,703 cúramóir (14.7%). Tháinig méadú 34.7% ar líon na gcúramóirí darb aois 85 bliana agus os a cionn. D’fhás a líon siúd ó 1,318 go 1,776.
Uaireanta cúraim
In Aibreán 2016, thug cúramóirí 6,608,515 uaire de chúram in aghaidh na seachtaine, ionann le 38.7 n-uaire an duine ar an meán. Ba mhéadú 321,005 uaire (5.1%) an méid seo ar an bhfigiúr comhionann sa bhliain 2011. Thug 83,754 cúramóir (42.9%) dhá uair nó faoina bhun sin de chúram gan phá in aghaidh an lae, ionann le 8.3% den iomlán uaireanta cúraim a soláthraíodh anuraidh. Ar an taobh eile den scéal, thug 16,926 cúramóir (8.7%) cúram lánaimseartha gan phá; 24 uair in aghaidh an lae, seacht lá na seachtaine. B’ionann obair an dream seo agus 43% den iomlán uaireanta cúraim. {Tabhair aird: níor chuir gach cúramóir in iúl an líon uaireanta a cuireadh isteach. Dá bhrí sin baineann na figiúirí seachtaine agus figiúirí na n-uaireanta a luaitear thuas leo siúd a thug an t-eolas sin.}
1Sainítear ‘teaghlach’ mar chlann nó aonad teaghlaigh. Sainítear ‘líon tí’ mar ghrúpa daoine atá ag cur fúthu in aonad cónaithe amháin.
Eileen Murphu (+353) 1 895 1305 nó Fiosruithe Daonáirimh (+353) 1 895 1460
nó seol ríomhphost chuig census@cso.ie
-- CRÍOCH --