Insíonn innéacs Praghsanna dúinn an t-athrú ar phraghsanna thar thréimhse ama mar chéatadán. Ní insíonn sé tada dúinn faoi leibhéal iarbhír praghasanna.
Má dhéanaimid compáráid idir threoiruimhreacha do dhá tháirge dhifriúil, is féidir linn a rá go bhfuil praghas táirge amháin ag ardú nó ag ísliú, níos tapúla nó níos moille, ná an ceann eile.
Ní bheidh a fhios againn ó na treoiruimhreacha cén táirge atá níos costasaí.
Sampla 4: Cuir 2 tháirge i gcomparáid lena chéile: Arán agus gluaisteán.
Tá treoiruimhreacha tugtha d’arán agus do ghluaisteán. Tosaíonn an dá shraith treoiruimhreacha ag 100 i mí na Nollag 2001, an buntréimhse. Is féidir linn a rá go bhfuil an dá shraith treoiruimhreacha Bonn Nollaig 2001=100.
Chun an t-athrú ar phraghas aráin idir Eanáir 2002 agus Nollaig 2002 a áireamh, cuir an fhoirmle seo i bhfeidhm:
Foirmle 2:
Ansin d’arán
Tríd an gcleachtadh seo a athdhéanamh do ghluaisteán is féidir linn a fheiceáil gur tháinig ardú de 2.4% ar phraghsanna gluaisteán.
Ciallaíonn sé seo gur tháinig ardú níos mó (ó thaobh céatadán de) ar phraghas aráin ná mar a tháinig ar phraghas gluaisteáin idir Eanáir agus Nollaig 2002.
Sampla 5:
In Eanáir 2002 is é 97c meánphraghas builín aráin agus is é €10,000 meánchostas gluaisteáin. Tá an gluaisteán i bhfad níos costasaí ná builín aráin.
In Iúil 2002 d’ardaigh meánchostas gluaisteáin go dtí €10,190 agus cosnaíonn builín aráin €1.02. Cén táirge ar tháinig an t-athrú ba mhó ar a mheánphraghas? Is féidir linn é seo a oibriú amach leis an bhfoirmle seo:
Foirmle 3:
ansin do ghluaisteáin
agus d’arán
Léirigh treoiruimhreacha é seo i dT�bla 2. Is é 105.2 an treoiruimhir d’arán in Iúil 2002. Is é 101.9 an treoiruimhir do ghluaisteáin in Iúil 2002. Má úsáideann tú na treoiruimhreacha seo le foirmle 1 gheobhaidh tú na hathruithe céatadán céanna.
Dá gcosnódh arán €1.35 ar an meán in Eanáir 2002 agus dá n-ardódh an praghas go dtí €1.42 in Iúil 2002 b’é 5.2% fós an t-athrú mar chéatadán. Agus na treoiruimhreacha in úsáid againn faighimid an freagra céanna fós. Mar sin ní insíonn treoiruimhreacha dúinn ach an t-athrú ar an bpraghas.
Ní insíonn sé tada dúinn faoin leibhéal iarbhír nó iomlán praghais.
Cuimhnigh -