Ar ais go barr

 Téigh ar aghaidh

Preasráiteas

Preasráiteas i gcomhair Lá Idirnáisiúnta na Leanaí, mí na Samhna 2025

Preasráiteas de chuid an CSO, , 11rn

Tugann Mol na Príomh-Oifige Staidrimh maidir le Leanaí agus Daoine Óga Léargas ar Shaol na nDaoine Óga in Éirinn

  • In 2025, b'ionann an líon measta daoine faoi bhun 18 mbliana d'aois in Éirinn agus 1.23 milliún, agus meastar go raibh 467,000 duine eile ann idir 18 agus 24 bliana d'aois.

  • In 2024, rinne 14,602 scoláirí ar mná iad agus 9,045 scoláirí ar fir iad scrúdú Gaeilge na hArdteistiméireachta ag an ardleibhéal, agus rinne 1,677 scoláirí ar mná iad agus 7,839 scoláirí ar fir iad scrúdú Staidéir Foirgníochta na hArdteistiméireachta ar an ardleibhéal.

  • Ba é 15.3% an ráta i mbaol bochtaineachta do dhaoine óga idir 0 – 17 mbliana d'aois in 2024. Idir 2020 agus 2024 bhí an figiúr sin idir 14.3% agus 16.0%.

  • In 2024, thuairiscigh níos mó ná duine amháin as gach cúigear (22.1%) de na daoine óga idir 18 agus 24 bliana d'aois go raibh cannabas á úsáid acu le 12 mhí anuas.

  • Ba é 86,916 líon na gceadúnas foghlaimeora tiomána dóibh siúd 17 – 20 bliain d'aois in 2024 agus ba é 62,513 líon na gceadúnas tiomána iomlán.

  • Le himeacht 20 bliain ó 2002 go 2022, bhí laghdú suntasach de 30.5% ar líon na leanaí a thuairiscigh gur ól siad deochanna boga a bhfuil siúcra iontu uair amháin sa lá ar a laghad.

  • In 2022, thuairiscigh níos mó ná leath (51.3%) de chailíní 15 bliana d'aois agus níos mó ná dhá thrian (67.7%) de bhuachaillí 15 bliana d'aois gur ith siad bricfeasta cúig lá nó níos mó in aghaidh na seachtaine.

Mol Leanaí agus Daoine Óga 2025

D'fhoilsigh an Phríomh-Oifig Staidrimh (CSO) nuashonrú inniu (20 Samhain 2025) ar an Mol Leanaí agus Daoine Óga chun Lá Domhanda na Leanaí a chomóradh (Féach Nóta an Eagarthóra). Seoladh an Mol den chéad uair i mí Feabhra 2025 agus feidhmíonn sé mar fhoinse aonair le haghaidh príomhfhaisnéis faoi leanaí agus daoine óga a úsáideann na sonraí is déanaí ón CSO agus ó chomhlachtaí seirbhíse poiblí eile.

Trácht an Staitisteora

Ag trácht di ar an Mol Leanaí agus Daoine Óga, dúirt Dianne Hillery, Staitisteoir i Rannán na Príomh-Oifige Staidrimh um Fhás Aníos in Éirinn: “Ar an 20 Samhain gach bliain, déanann na Náisiúin Aontaithe Lá Domhanda na Leanaí a cheiliúradh. Tá sé mar aidhm leis an lá leas leanaí a chur chun cinn agus a fheabhsú.

Cuimsítear i Mol  Leanaí agus Daoine Óga [en] na Príomh-Oifige Staidrimh táscairí a bhaineann le daoine óga thar raon leathan topaicí. Sna nuashonruithe le déanaí tugadh sonraí isteach freisin ón suirbhé Fás Aníos in Éirinn ina mbreathnaítear ar na saincheisteanna atá roimh leanaí agus daoine óga in Éirinn.

Léirítear ó na sonraí is déanaí gurbh ionann líon measta na ndaoine faoi bhun 18 mbliana d'aois in Éirinn agus 1.23 milliún in 2025. Féadaimis difríochtaí a fheiceáil i roghanna agus iompar daoine óga, mar shampla na hábhair a ndéanann siad staidéar orthu ar scoil agus na gníomhaíochtaí a nglacann siad páirt iontu. Sa dá bhliain a ndearnadh iniúchadh orthu, 2023 agus 2024, rinne níos mó scoláirí ar mná iad ná scoláirí ar fir iad scrúdú Gaeilge na hArdteistiméireachta ag an ardleibhéal (14,602 scoláire ar mná iad agus 9,045 scoláire ar fir iad in 2024). Sa tréimhse chéanna, rinne níos mó scoláirí ar fir iad ná scoláirí ar mná iad scrúdú Staidéar Foirgníochta na hArdteistiméireachta ar leibhéal níos airde (7,839 scoláirí ar fir iad agus 1,677 scoláirí ar mná iad in 2024).

Leanfar le sonraí nua agus nuashonraithe a chur leis an Mol amach anseo. Fáiltíonn an Phríomh-Oifig Staidrimh roimh thuairimí agus mholtaí ó úsáideoirí ar an ardán seo ar féidir iad a sheoladh chuig cyphub@cso.ie.

Ina theannta sin, tá raon táscairí maidir le bochtaineacht agus folláine leanaí, chun tacú leis an Sprioc nua maidir le Bochtaineacht na Leanaí a leag an Rialtas síos i mí Mheán Fómhair, á chomhthiomsú faoi láthair ag Oifig an Chláir maidir le Bochtaineacht agus Folláine Leanaí i Roinn an Taoisigh.  Cuirfear sonraí a bhaineann leo sin ar fáil ar an Mol sna míonna amach romhainn.”

Nótaí d'Eagarthóirí

Sheol an Phríomh-Oifig Staidrimh an Mol Leanaí agus Daoine Óga i mí Feabhra 2025. Leis an Mol tugtar rochtain éasca d'úsáideoirí ar na staitisticí is déanaí ar raon príomhthéamaí a bhaineann le leanaí agus daoine óga agus iad á bhfoilsiú ar ár dtairseach sonraí oscailte. Baineann an Mol úsáid as ár dtairseach sonraí oscailte, data.cso.ie, nó PxStat, rud a ligeann d'úsáideoirí sonraí a bhaineann leo a chuardach, a íoslódáil, agus íomhánna a chruthú ar an mbealach is fearr a oireann dóibh. Le struchtúr an Mhoil ceadaítear don tsolúbthacht sonraí nua a chur leis de réir mar a bheidh sé ar fáil, topaicí nua a chur san áireamh, agus nuashonruithe níos rialta a bheith ann.

De réir na Náisiún Aontaithe, bunaíodh Lá Domhanda na Leanaí den chéad uair i 1954 mar Lá Uilíoch na Leanaí agus déantar é a cheiliúradh ar an 20 Samhain gach bliain chun aontacht idirnáisiúnta, feasacht idirnáisiúnta i measc leanaí ar fud an domhain a chur chun cinn, agus leas leanaí a fheabhsú.

Buaicphointí ón Mol Leanaí agus Daoine Óga:

Daonra

  • Tháinig laghdú ar ráta breithe na hÉireann le linn na 10 mbliana is déanaí a bhfuil sonraí ar fáil ina leith, ó 14.6 in 2014 go 10.3 in 2023 (laghdú 4.3 breith in aghaidh gach 1,000 duine).

Oideachas

  • D'ardaigh céatadán na ndaoine óga idir 20 – 24 bliana d'aois a raibh ardoideachas meánscoile ar a laghad acu ó 88% i Ráithe 2 2008 go 97% i Ráithe 2 2024.
  • Tháinig méadú ar líon na mbunscoileanna agus na meánscoileanna ilchreidmheacha ó 352 in 2020 go 367 in 2024.

Sláinte Ghinearálta

  • Bhí an stádas sláinte mar a bhraith siad féin é go maith nó an-mhaith i gcás 92.4% de na leanaí idir 2 – 17 mbliana d'aois in 2024.
  • In 2024, chaith 16.9% de na leanaí go léir idir 2 – 17 mbliana d'aois agus 40.7% de na daoine óga idir 18 agus 24 bliana d'aois spéaclaí nó lionsaí tadhaill.
  • In 2022, agus iad ag amharc ar leanaí idir 10 agus 17 mbliana d'aois, tuairiscíodh gurb iad leanaí 11 bhliain d'aois na leanaí is gníomhaí go fisiciúil. Thuairiscigh beagnach 70% de na leanaí 11 bhliain d'aois go raibh siad gníomhach go fisiciúil ar feadh 60 nóiméad ar a laghad in aghaidh an lae níos mó ná ceithre lá in aghaidh na seachtaine.

Meabhairshláinte

  • Tháinig méadú ar chéatadán na bhfreagróirí Fás Aníos in Éirinn a thuairiscigh go ndearnadh diagnóis orthu le dúlagar nó imní ó 18.3% in 2018 nuair a bhí siad 20 bliain d'aois, go 25.0% in 2023 agus iad 25 bliana d'aois.
  • In 2023, thuairiscigh 69.3% de dhaoine 15 – 19 mbliana d'aois agus 63.1% de dhaoine 20 – 24 bliana d'aois nár mhothaigh siad uaigneach riamh nó gur ar éigean a mhothaigh siad uaigneach riamh.

Gníomhaíochtaí

  • In 2022, ba é an ghníomhaíocht dheonach ba choitianta a raibh baint ag daoine óga léi ná an spórt, agus bhí níos mó ná 15,000 leanbh idir 0 – 14 bliana d'aois páirteach ann.
  • In 2022 do leanaí a bhí i gcúram leanaí, ba é an cineál cúraim leanaí ba choitianta do leanaí 3 – 4 bliana d'aois ná creis/Montessori/grúpa súgartha/córas iarscoile (67.5%), agus gaol nár shaothraigh pá ina leith ina dhiaidh sin (12.6%). Maidir le leanaí idir 9 agus 14 bliana d'aois, ba é an cineál ba choitianta gaol nár shaothraigh pá ina leith (44.1%).
  • Tháinig méadú suntasach ar chéatadán na ndaoine óga idir 16 – 29 mbliana d'aois, a rinne gníomhaíochtaí foghlama ar líne, ó 2022 go 2024. In 2024, bhí 74% de na daoine óga idir 16 – 29 mbliana d'aois ag úsáid ábhar foghlama ar líne agus bhí 60% ag déanamh cumarsáide ar líne le hoideachasóirí/teagascóirí, i gcomparáid le 39% agus 18% in 2022.

Caidrimh

  • In 2022, dúirt 88.3% de na leanaí 11 bhliain d'aois go raibh sé éasca acu labhairt lena máthair má bhí rud éigin ag cur isteach orthu i gcomparáid le 81.8% de na leanaí 17 mbliana d'aois.
  • In 2022, dúirt 81.0% de na leanaí 11 bhliain d'aois go raibh sé éasca acu labhairt lena n-athair má bhí rud éigin ag cur isteach orthu i gcomparáid le 66.1% de na leanaí 17 mbliana d'aois.
  • Thuairiscigh níos mó ná 80% de na leanaí 10 – 17 mbliana d'aois go raibh triúr cairde nó níos mó acu den inscne chéanna leo in 2022.

An tSochaí

  • In 2024, mhothaigh 30% de na haosaigh óga idir 18 – 24 bliana d'aois leithcheal; ní dhearna 79% acu aon ghníomhaíocht ina choinne.
  • In 2023, thuairiscigh 37% díobh siúd idir 18 agus 29 bliain d'aois go raibh muinín acu as a rialtas áitiúil agus thuairiscigh 31% go raibh muinín acu as an Rialtas Náisiúnta.

Díothacht agus Bochtaineacht

  • In 2025, bhí cártaí leighis nó cártaí cuairte dochtúra ag 43.4% díobh siúd idir 15 – 19 mbliana d'aois agus ag 26.7% díobh siúd idir 20 – 24 bliana d'aois.
  • In 2024, bhí 29.0% de na teaghlaigh a raibh duine fásta amháin agus leanaí faoi bhun 18 mbliana d'aois iontu tar éis dul i bhfiacha le 12 mhí anuas chun gnáthchostais mhaireachtála a íoc.
  • B'ionann an meánscór maidir le sásamh foriomlán as an saol i gcás daoine óga idir 16 – 24 bliana d'aois agus 7.8 as 10 in 2023 agus 2024 araon. Tá sé sin beagán níos airde ná mar a bhí sna trí bliana roimhe sin, nuair a bhí sé idir 7.3 agus 7.6.

Teagmhálaithe

R-phost cyphub@cso.ie
R-phostPressOffice@cso.ie

-- CRÍOCH --